کارگاه آموزشی تعارض منافع
تعارض منافع یک «موقعیت» است که در آن افراد در انتخاب میان منافع شخصی یا گروهی و انجام وظایف شغلی و منافع عمومی دچار شک و تردید می‌شوند. باآنکه تعارض منافع در تصمیم‌گیری در اغلب عرصه‌های زیست انسانی رخ می‌دهد اما به معنای خاص خود مربوط به تصمیماتی است که در عرصه شغلی اخذ می‌شوند. بدین ترتیب می‌توان دریافت که تعارض منافع در حرکت سازمان جهت رسیدن به اهداف و انجام وظایفش اختلال ایجاد می‌کند و به ناکارآمدی سازمان می‌انجامد.
یکی از مهم‌ترین پیامدهای بروز تعارض منافع در یک سازمان، شکلگیری فساد در آن سازمان است. از سوی دیگر یکی از نکات مهمی که باید در خصوص موقعیت‌های تعارض منافع مدنظر داشت این است که افراد در شکلگیری چنین موقعیت‌هایی مقصر نیستند بلکه این موقعیت‌ها حاصل مشکلات ساختاری و قانونی هستند که به آن‌ها شکل می‌دهند و موجب می‌شوند افراد با قرار گرفتن در این موقعیت‌ها مجبور به انتخاب شوند.
چرا پرداختن به موضوع تعارض منافع برای سازمان‌ها ضروری است؟
تعارض منافع به گواه تجارب عملی و پژوهش‌های تجربی، ریشه بسیاری از ناکارآمدی‌ها، اختلال‌ها و اشکال متنوع فساد است که منجر به تضعیف ظرفیت اجرایی حاکمیت و تشدید فقر و نابرابری و بی‌اعتمادی در جامعه می‌شود. مدیریت تعارض منافع یکی از پیش‌شرط‌های اصلاح نظام حکمرانی و بازسازی و تقویت اعتماد و رضایت عمومی است.
درصورتی‌که موقعیت‌های تعارض منافع در سازمان‌ها به‌درستی تشخیص داده نشود و در جهت مدیریت آن‌ها عمل نشود، این امر می‌تواند به بالفعل شدن موقعیت‌های بالقوه موجود انجامیده و فساد و ناکارآمدی را رقم بزند. درمجموع مبارزه با پدیده‌ای همچون تعارض منافع کاری پیچیده و بغرنج است و نیازمند اطلاعات و آگاهی عمومی در میان کسانی است که با این پدیده دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
عدم آشنایی با موقعیت‌های تعارض منافع موجب شده است که این پدیده تبدیل به امری رایج و بهنجار شده و حتی در برخی موارد به‌عنوان عامل پیشرفت و ترقی سازمان‌ها محسوب شود درصورتی‌که آشنایی با آن می‌تواند موجب شود مدیران و کارکنان سازمان‌ها به شناخت و مدیریت درست آن کمک نمایند.
در ایران نیز موضوع تعارض منافع در سال‌های اخیر موردتوجه اجزای مختلف نظام حکمرانی نظیر دولت، مجلس، قوه قضاییه و سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی قرارگرفته است. با توجه به اهمیت این موضوع دولت در تاریخ ۴ آذر ۱۳۹۸ لایحه «مدیریت تعارض منافع در انجام وظایف قانونی و ارائه خدمات عمومی» را پس از سه سال کار کارشناسی و نظرخواهی عمومی، تصویب و تقدیم مجلس شورای اسلامی نمود. همزمان طرح مدیریت تعارض منافع در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است و انتظار می‌رود در سال ۱۴۰۰ منجر به تصویب قانون مدیریت تعارض منافع در کشور شود که مطابق آن شناسایی و مدیریت موقعیت‌ها و مصادیق تعارض منافع در تمامی سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی به‌عنوان وظیفه‌ای قانونی مطرح می‌شود.
کارگاه آموزشی عمومی و مبانی تعارض منافع
مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه سابقه‌ای حدوداً سه‌ساله در انجام پروژه‌های پژوهشی ـ ترویجی در خصوص تعارض منافع را دارد و از همین رو آمادگی دارد با برگزاری کارگاه‌هایی در خصوص شناخت تعارض منافع و شیوه‌های مدیریت آن به سازمان‌ها و نهادهای گوناگون در این زمینه یاری رساند. مخاطبان این دوره طیف وسیعی از افراد ازجمله مدیران سطوح گوناگون سازمان‌ها و نهادهای درون حاکمیت و کارکنان آن‌ها را در برمی‌گیرد.
کارگاه‌های آموزشی تعارض منافع مرکز، به آموزش مبسوط و پایه‌ای مفهوم تعارض منافع، انواع مصادیق و موقعیت‌های آن و راهکارهای عمومی و اختصاصی مدیریت این پدیده در سازمان‌ها می‌پردازد و تلاش دارد از خلال برگزاری کارگاه‌هایی در قالب تعاملی با همکاری افراد شرکت‌کننده در کارگاه به مثال‌هایی از تعارض منافع در سازمان‌های خودشان دست پیدا نموده و از این طریق مخاطبان را برای درک بهتر و شناسایی موقعیت‌های تعارض منافع آماده نماید.
مهم‌ترین سرفصل‌های کارگاه آموزشی تعارض منافع عبارت‌اند از:
- تعریف تعارض منافع
- انواع موقعیت‌ها و مصادیق تعارض منافع
- پیامدها
- علل
- راهکارهای مدیریت
کارگاه آموزشی تخصصی تعارض منافع
مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در ۱۴ حوزه تخصصی تعارض منافع فعالیت‌های مطالعاتی و پژوهشی انجام داده است. بدین ترتیب این مرکز آمادگی دارد که در این حوزه‌ها نسبت به ارائه خدمات آموزشی به سازمان‌ها و دستگاه‌های مربوطه اقدام کند. این ۱۴ حوزه عبارت‌اند از:
- حوزه مسکن و شهرسازی
- نظام برنامه‌وبودجه
- نظام بانکی
- حوزه انرژی (صنعت برق)
- حوزه مدیریت پسماند
- حوزه محیط‌زیست
- حوزه روابط کار
- حوزه تعاون
- حوزه تأمین اجتماعی
- حوزه بهزیستی
- حوزه فنی و حرفه‌ای
- حوزه صندوق‌های بازنشستگی
- حوزه آموزش عمومی
- حوزه خیریه‌ها و انجمن‌های مدنی
مخاطبان این کارگاه طیف وسیعی از افراد ازجمله مدیران، کارشناسان مسئول و کارشناسان عادی سطوح گوناگون سازمان‌ها و نهادهای درون حاکمیت را در برمی‌گیرد.
کارگاه‌های آموزش تخصصی تعارض منافع مرکز، علاوه بر آموزش پایه‌ای مفهوم تعارض منافع، انواع و موقعیت‌ها و مصادیق آن و راهکارهای مدیریت تعارض منافع، به‌طور خاص بر سازمان‌ها تمرکز نموده و به بررسی موقعیت‌های تعارض منافع در سازمان مشخص و راهکارهای مدیریت چنین موقعیت‌هایی با توجه به شرایط خاص هر سازمان می‌پردازد.
مهم‌ترین سرفصل‌های کارگاه آموزشی تخصصی تعارض منافع عبارت‌اند از:
ـ کلیات تعارض منافع (تعریف، تاریخچه، پیشینه حقوقی، انواع، موقعیت‌ها، راهکارهای مدیریت)
ـ مهم‌ترین موقعیت‌ها و مصادیق تعارض منافع در سازمان و حوزه تخصصی مربوطه
ـ مهم‌ترین راهکارهای مدیریت تعارض منافع در سازمان و حوزه تخصصی مربوطه
***
جهت هماهنگی برای برگزاری کارگاه‌های آنلاین یا حضوری با شماره‌های تماس مرکز (۰۲۱۶۶۹۵۷۷۴۸-۰۲۱۶۶۹۵۷۷۴۹) تماس بگیرید یا با ایمیل مرکز به آدرس info[at]iran-bssc.ir مکاتبه نمایید.